مهریه عندالمطالبه است و زن می تواند در هر زمانی آن را از شوهر خود مطالبه نماید و مرد نیز موظف به پرداخت آن است. شواهد جامعه ما نشان داده بدون در نظر گرفتن استثنائات، زنان (ایرانی)زمانی اقدام به مطالبه مهریه خود كرده اند كه در صدد جبران تضییع حقوق خود بر آمده اند .

زنانی كه به هر دلیلی با شوهران خود دچار مشكل می شوند از یك طرف ادامه زندگی برای آنان سخت و دشوار و غیر ممكن شده و از سوی دیگر خود را در پایانی درد ناك و غم انگیز می بیننند كه باید دست خالی و بدون ثمره ای از سال های زندگی مشترك ،

خانه را ترك كنند و مشكل آن زمان دو چندان خواهد شد كه چراغ خانه پدری نیز خاموش شده باشد .

هر چند به خوبی اثبات شده از سویی مهریه های سنگین و از سوی دیگر ترس و نگرانی بی مورد از آینده، در تحقق ازدواج پسران و دختران جامعه ما بازدارنده است اما باید پذیرفت كه مهریه جزئی از حقوق زن است كه پسر به آن تن داده و نسبت به انجام آن متعهد شده و بر اساس همین حق است كه دختر پذیرفته و عقد جاری شده است .

در گذشته كمتر اتفاق می افتاد زنان مهریه خود را به ویژه از طریق دادگاه ها مطالبه كنند، اما به نظر می رسد در سال های اخیر شمار درخواست كنندگان مهریه افزایش یافته كه برای مشخص شدن دلایل آن نیاز به تحقیق و بررسی است .

برخی از زنان با گذشت از مهریه، حق طلاق را بدست آورده اند و مردان زیادی نیز به دلیل عجز از پرداخت مهریه های سنگین راهی زندان شدند و اكنون بیش از سه هزار نفر به دلیل عجز از پرداخت مهریه در زندان بسر می برند.

*عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه/ مواد حقوقی:

در صورتی كه زوج، مالی برای توقیف و پرداخت مهریه نداشته باشد و مستمری بگیر نیز نباشد، زن می تواند به استناد ماده 2 قانون نحوه اجرای محكومیت های مالی مصوب سال 1377 تقاضای بازداشت یوم الادای وی را بنماید.

ماده 2 قانون نحوه اجرای محكومیت های مالی: 'هر كس محكوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یا دیه و آن را تأدیه ننماید دادگاه او را الزام به تادیه نموده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محكومیت از مال ضبط شده استیفاء می نماید و در غیر این صورت بنا به تقاضای محكوم له، ممتنع را در صورتی كه معسر نباشد تا زمان تأدیه حبس خواهد كرد.'

افزایش پرونده های مربوط به مطالبه مهریه در دادگاه های خانواده و زندانی شدن برخی از مردانی كه توان مالی لازم را در پرداخت مهریه نداشتند، موجب شد تا رییس قوه قضاییه از ابلاغ آیین نامه ای برای زندانی نشدن زوج هایی خبر دهد كه استطاعت پرداخت مهریه را ندارند و به اصلاح حقوقی معسر هستند.

براین اساس افرادی كه توانایی پردخت مهریه را ندارند زندانی نخواهند شد و افرادی كه در حبس هستند نیز آزاد خواهند شد. البته جزییات آیین نامه و چگونگی پرداخت مهریه با توجه به اینكه آیین نامه هنوز ابلاغ نشده مشخص نیست.

*معسر كیست:

حسب ماده یك قانون اعسار مصوب 20 آذر 1313 و ماده 504 قانون آئین دادرسی مدنی مصوب سال 1379 معسر كسی است كه به واسطه عدم كفایت دارایی و یا عدم دسترسی به مال خود قادر به تادیه مخارج محاكمه و یا دیون مالی خود نمی باشد موقتی بودن این حكم در هر دو ماده به صراحت ملاحظه و استنباط می گردد.

مدعی اعسار باید شهادت كتبی لااقل چهار نفر از اشخاصی كه از وضع معیشت و زندگانی او مطلع باشند به عرض حال خود ضمیمه نماید، چنانچه در رسیدگی به دعوی اعسار ثابت شود محكوم علیه قادر نیست محكوم به را یكجا پرداخت نماید ولی متمكن از پرداخت به نحو اقساط می باشد مرجع رسیدگی كننده متناسب با وضع مالی او حكم به تقسیط محكوم به صادر می كند.

* رییس كمیسیون اجتماعی مجلس و همچنین دو تن زنان منتخب مردم در نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در مجموع از سویی از مهریه های سنگین انتقاد كرده و از سوی دیگر زندانی كردن مردان را به دلیل نپرداختند مهریه كار ساز ندانسته اند اما به جمع بندی مشخصی در خصوص جبران تضییع حقوق زنان هم نرسیدند.

از دیدگاه یكی از مصاحبه شونده ها، مهریه بر اساس شرع و عرف حقی است بر گردن مرد و باید به زن پرداخت كند اما متاسفانه به سبب برداشت نادرست از این سنت اسلامی هم اكنون افراد زیادی هستند كه در این امر ناتوان بوده و محكوم به حبس شده اند.

نماینده محترم دیگر مجلس شورای اسلامی می گوید: متاسفانه این مشكل فرهنگی(مهریه بالا) از سالیان دور گریبانگیر خانواده های ایرانی بوده و حتی بعد از انقلاب نیز آنگونه كه شایسته بود برطرف نشده است.

و فرد سوم هم در بیان دیدگاه خود اظهار می دارد: معتقدم نبود همخوانی فرهنگ جامعه با فقه اسلامی مشكل اصلی جامعه است.

* حقوق زنان در خانواده و قوانین اسلامی

'زهره طیب زاده نوری' نماینده منتخب مردم تهران،ری، شمیرانات و اسلامشهر به خبرنگار ایرنا می گوید: معتقدم مبحث مهریه های بالا یكی از مشكلات بزرگ فرهنگی كشور است كه متاسفانه به صورت یك رویه رایج در برخی از خانواده های ایرانی رسوخ پیدا كرده است.

وی با تاكید بر اینكه برخی افزایش میزان مهریه را تضمینی برای آینده فرزندان خویش پنداشته و بخشی نیز عامل تفاخر طلبی تلقی می كنند؛ می افزاید: مهریه بر اساس شرع و عرف حقی است بر گردن مرد و باید به زن پرداخت كند اما متاسفانه به سبب برداشت نادرست از این سنت اسلامی هم اكنون افراد زیادی هستند كه در این امر ناتوان بوده و محكوم به حبس شده اند.

این آیین نامه جدید كه از جانب قوه قضاییه ارایه شده و افراد معسر در پرداخت مهریه را به جزایی به غیر از زندان محكوم می كنند را اقدامی بسیار مناسب و مفید پنداشته و مجلس شورای اسلامی نیز آن را تایید می كند.

مردانی كه توانایی اقتصادی ندارند، حبس آنان در زندان هیچ كمكی در پرداخت مهریه نخواهد كرد و اگر این افراد آزاد شده و اشتغال داشته باشند بطور حتم آسان تر می توانند مطالبه همسرشان را محقق كنند.

بر همین اساس بنظرم گذاشتن سقف 110 سكه بهار آزادی و همچنین آزادی افراد معسر از پرداخت مهریه از زندان ها راهكار بسیار ارزشمندی است.

طیب زاده نوری تصریح می كند: بایستی در مورد مهریه فرهنگ سازی كنیم؛ اگر بر اساس قوانین اسلام نسبت به مساله خانواده برخورد شود بطور حتم حقوق زنان نیز تامین می شود بدون آن كه وی درگیر تامین آتیه خویش باشد.

متاسفانه این مشكل فرهنگی از سالیان دور گریبانگیر خانواده های ایرانی بوده و حتی بعد از انقلاب نیز آنگونه كه شایسته بود برطرف نشده است.

هم اكنون بخشی از قوانین را بر اساس مقررات اسلام و بخشی را بر پایه عرف در جامعه اجرا می كنیم. دین مبین اسلام مقرر كرده كه زن می تواند برای كار كردن در منزل همسرش از شوهرش مطالبه پول كند و یا هر ارثی كه به وی رسیده برای خودش نگه دارد و یا اگر زنی شاغل است می تواند ماحصل كسب و كارش را برای خودش نگه دارد و یا زن می تواند از بابت شیردهی به كودك از مرد مطالبه مزد كند.

یكسری حقوق مادی در اسلام برای زنان در نظر گرفته شده است كه متاسفانه هم اكنون چنین مطالباتی از جانب همسران در جامعه از منظر عرف زشت تلقی می شود.

این نماینده مجلس شورای اسلامی می گوید: معتقدم نبود همخوانی فرهنگ جامعه با فقه اسلامی مشكل اصلی جامعه است.

متاسفانه در شرایط كنونی ملغمه ای از فقه و فرهنگ سنتی را در جامعه داریم كه همین امر نیز سبب شد تا طرح و نقشه ای كه اسلام برای حقوق زنان در نظر گرفته به درستی اجرا نشود.

بر همین اساس معتقدم اصلی ترین ریشه مشكلات كنونی جامعه عدم اجرای قوانین اسلامی بصورت همه جانبه در ارتباط با حقوق زنان در خانواده است و اگر این مورد رعایت شود دیگر شاهد افزایش مهریه های سنگین نخواهیم بود.

*باید راه حلی پیدا شود كه اجحافی در مطالبه مهریه زنان صورت نپذیرد

'عبدالرضا عزیزی'، رییس كمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار ایرنا می گوید: معتقدم نرخ گذاشتن روی زنان عملی زشت و ناثواب است چرا كه ارزش آنان بسیار بالاتر از این حرف ها است.

زنان در واقع مادران آینده هستند و ارزش و اعتبار جایگاه آنان به گونه ای است كه پیامبر اكرم (ص) بهشت را زیر پای آنان عنوان می كنند.

مهریه های سنگین و نجومی هیچ دلیل و منطق شرعی و عقلی نداشته و كاملا غیر اسلامی است و به هیچ عنوان نیز تضمینی برای خوشبخت شدن در زندگی زناشویی بشمار نمی رود.

این نماینده منتخب مردم شیروان استان خراسان شمالی می افزاید: هر چند كه باید قانون گذار حق زنان را در نظر بگیرد چرا كه روایت است، هر آن چه بر خود نمی پسندی بر دیگران نیز نپسند.

معتقدم اگر در یك زندگی زناشویی زوجین همین فرمایش امیرالمومنین (ع) را سرلوحه كار خویش قرار دهند بطور حتم اختلاف ها كمتر و پایداری زندگی افزایش پیدا خواهد كرد.

عزیزی با بیان اینكه هم اكنون افراد كثیری به سبب عدم توانایی مهریه در زندان بسر می برند، اظهار می دارد: بطور حتم حبس مردان هیچ كمك و تاثیری در پرداخت مهریه به زنان نمی كند و علاوه بر آسیب دیدین هر دو طرف، سرباری برای جامعه و هزینه های زندان نیز می شود.

شاید اجحافی در حق و حقوق زنان شود كه این همه صحیح نمی باشد و باید یك راه حلی پیدا كرد كه زنان نیز در اجرای قانون ضرر نكنند.

خوشبختانه كمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در این دوره جزو پركارترین های مجلس بوده به گونه ای كه تا كنون چندین طرح و لایحه را به صحن علنی ارایه داده است، بطور حتم در آینده نزدیك كمیسیون در این مورد بیشتر مطالعه خواهد داشت.

* زندانی شدن افراد كمكی به مطالبات زنان نكرده است

'نیره اخوان بی طرف' نماینده منتخب مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در همین مورد به خبرنگار ایرنا می گوید: مهریه هدیه ای است كه از روی صداقت از جانب مرد به زن داده می شود.

متاسفانه تفاسیر زیادی در مورد مهریه بكار گرفته شده بصورتی كه برخی آن را ضمانت، برخی سبب پیشگیری از طلاق و برخی آن را سبب آبرو می پندارند.

واقعا فردی كه میثاقی الهی را می بندد و یك پیوند جاودانه را تشكیل می دهد نباید به مهریه با دیدی كه متاسفانه هم اكنون به غلط در برخی از خانواده ها رایج شده، بنگرد.

این عضو كمیسیون قضایی مجلس یادآور می شود: تصمیم داشتیم در این كمیسیون طی لایحه خانواده، سقفی برای مهریه در نظر بگیریم و دفترخانه ها موظف باشند كه بیش از سقف تعیین شده ازدواجی را ثبت نكنند اما علمای اسلام معتقد بودند كه نمی توان سقفی برای مهریه تعیین كرد چرا كه به شرایط مالی افراد بستگی دارد.

همچنین پیشنهاد دیگری مبنی بر تصویب قانونی برای اخذ مالیات از مهریه در این كمیسیون مطرح شد كه آنهم با موازین شرعی همخوانی نداشت چرا كه مهریه به عنوان درآمد محسوب نمی شد.

پس از جلسات متعدد مقرر شد كه افراد در میزان مهریه آزاد هستند اما به میمنت و مباركی نام امیرالمومنین علی (ع) 110 سكه بهار آزادی را سقف قرار دادیم تا افرادی كه معسر در پرداخت مهریه هستند این میزان را با اقساط پرداخت نمایند؛ اما اگر فرد دارای دارایی بیشتری باشد بطور حتم دادگاه آنها را هم در راستای احقاق حق همسر در نظر می گیرد.

بطور حتم زندانی شدن افراد هیچ كمكی در پرداخت مهریه و مطالبات زنان نمی كرد و فقط سبب می شد تا علاوه بر افزایش هزینه های زندان مدت زمان بیشتری برای وصول مطالبه همسران صورت پذیرد.

اخوان بی طرف می گوید: متاسفانه برخی مواقع هم شاهد ازدواج های صوری از جانب كلاهبرداران بوده ایم كه فقط به دلیل دریافت مهریه یك ازدواج صوری انجام می دادند و یك هفته بعد مرد را به دادگاه می كشاندند.

گزارمیز**9187**1912**1542